Eigenrisicodragers WAO opgelet!

Net als in de huidige WAO sinds de wet Pemba, biedt de WIA de mogelijkheid van keuze tussen het betalen van een gedifferentieerde premie aan het UWV of het zelf betalen van de uitkeringen (“eigenrisicodragen”), hetgeen er in de praktijk op neerkomt dat dat risico (tenminste gedeeltelijk) verzekerd wordt bij een verzekeringsmaatschappij, aan wie dan ook weer premie moet worden betaald. Vooralsnog geldt de keuze tussen premiedifferentiatie en eigenrisicodragen alleen voor de regeling voor de gedeeltelijk arbeidsongeschikten (Regeling Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten, de “WGA”) en in elk geval tot 2008 nog niet voor de regeling voor de duurzaam volledig arbeidsongeschikten (Regeling Inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten, de “IVA”).

In 2006 is er om uitvoeringstechnische redenen nog geen premiedifferentiatie. Eigenrisicodragen is al wel mogelijk, zij het alleen voor grote werkgevers. Kleine werkgevers kunnen pas voor 2007 een keuze maken tussen publiek verzekeren bij het UWV of privaat verzekeren bij een verzekeringsmaatschappij. Op die regel vormen echter een uitzondering die kleine werkgevers, die thans al eigenrisicodrager in de zin van de WAO zijn. Voor een groot deel zijn dat werkgevers die de (voor hen) laatste mogelijkheid om nog per 1 juli 2004 eigenrisicodrager in de zin van de WAO te worden hebben benut.

De keuze tussen al dan niet eigenrisicodragen voor de WAO en de keuze tussen al dan niet eigenrisicodragen voor de WGA kunnen los van elkaar gemaakt worden. Men kan dus wel eigenrisicodrager zijn voor de WAO en niet voor de WGA en omgekeerd. De wetgever heeft wel een administratieve koppeling tussen beide gemaakt, in die zin dat men er van uitgaat dat de werkgever die geen WAO-eigenrisicodrager dat per 29 december 2005 ook niet wil worden voor de WGA, en dat de werkgever die wel WAO-eigenrisicodrager is dat per 29 december 2005 ook wil worden voor de WGA. Wil de werkgever dat anders, dan dient hij zich uiterlijk op 28 december 2005 bij het UWV aan dan wel af te melden voor het eigenrisicodragen in de zin van de WGA.

De vraag of een werkgever er verstandig aan doet WGA-eigenrisicodrager te worden, is niet eenvoudig te beantwoorden. Op de eerste plaats ontbreekt nog inzicht in de hoogte van de WGA-premie van het UWV. In 2006 worden de WGA-premies nog bekostigd uit de landelijk vaste WAO-basispremie, die ook eigenrisicodragers betalen. Eigenrisicodragers worden voor de dubbele lasten in 2006 (betaling van én premie én uitkeringen) in 2007 door het UWV gecompenseerd door teruggave van het WGA-deel van de WAO-basispremie. Onbekend is echter nog hoe groot het te restitueren deel van die premie zal zijn. De verwachting dat het maar om een heel beperkt deel van de over het jaar 2006 betaalde WAO-basispremie zal gaan, lijkt gerechtvaardigd. Op de tweede plaats zijn er ook nog maar weinig verzekeringsmaatschappijen die opgave kunnen doen van de premie die zij rekenen om de WGA-uitkeringen te verzekeren. En op de derde plaats bestaat nog steeds geen politieke overeenstemming tussen de regeringsfracties in de Tweede Kamer hoe de WGA-premie er nu uiteindelijk uit zal gaan zien. Zelfs is recentelijk het hele systeem van keuze tussen premiedifferentiatie en eigenrisicodragen door de VVD-fractie opnieuw ter discussie gesteld. Bij zo veel onzekerheden lijkt het verstandig om voorlopig nog maar geen eigenrisicodrager te worden.

Dat heeft dan echter weer als nadeel dat het later veel moeilijker, zo niet praktisch onmogelijk kan zijn om nog eigenrisicodrager te worden. De WGA-uitkering van alle werknemers die vanaf 1 januari 2004 arbeidsongeschikt geworden zijn, zal door eigenrisicodragers zelf moeten worden betaald (het zogenaamde “inlooprisico”) en verzekeringsmaatschappijen zullen dit reeds goeddeels ingetreden risico als regel niet willen verzekeren. Wie per 29 december 2005 eigenrisicodrager wordt, loopt dus al het risico dat er al twee onverzekerbare “jaargangen” van reeds arbeidsongeschikt geworden werknemers zijn, die eigenrisicodragen onaantrekkelijk, zo niet onmogelijk maken. Wie pas per 1 januari 2007 eigenrisicodrager wordt heeft drie “jaargangen” met eventueel reeds arbeidsongeschikt geworden werknemers, en voor wie nog later eigenrisicodrager wil worden is dit risico nog weer groter. En om de afweging nog wat complexer te maken, wijzen de gegevens over de vorm-geving van de WGA-premie die nu bekend zijn, er op dat betaling van die premie onder bepaalde omstandigheden bijzonder nadelig kan zijn. Zo is de regering van plan om WAO-uitkeringen die in de jaren 2000 tot en met 2005 zijn toegekend te laten meetellen bij de hoogte van de WGA-premie, ondanks dat die WAO-uitkeringen ook al hebben (c.q. worden) meegeteld bij de berekening van de hoogte van de gedifferentieerde WAO-premie.

Bovenstaande onzekerheden zouden werkgevers er toe kunnen aanzetten om maar niets te doen en “te blijven zitten, waar men zit”. Voor werkgevers die nu eigenrisicodrager zijn in de zin van de WAO kan dat echter gevaarlijk zijn. Zoals gezegd zijn WAO-eigenrisicodragen en WGA-eigenrisicodragen alleen in administratieve zin gekoppeld. Voor de verzekeraar die het WAO-eigenrisicodragen verzekerd heeft, gaat het echter om twee van elkaar te onderscheiden risico’s. De enige koppeling die voor de verzekeraar bestaat, is dat wettelijk is bepaald dat de garantie die is afgegeven voor het WAO-eigenrisicodragen ook gaat gelden voor het WGA-eigenrisicodragen. De wet bevat geen overeenkomstige bepaling die de verzekering voor het WAO-eigenrisicodragen automatisch omzet in een verzekering voor het WGA-eigenrisicodragen.

Verzekeraars zouden op grond daarvan kunnen stellen weliswaar bereid te zijn het WGA-eigenrisicodragen te verzekeren, maar dat dit niet geldt voor de werknemers die in 2004 en 2005 al arbeidsongeschikt geworden zijn (“inlooprisico WGA”). Of verzekeraars een dergelijk standpunt zullen innemen is niet bekend. Denkbaar (en zeker niet onredelijk) is ook dat zij dit risico wel willen dekken, omdat zij het risico van betaling van uitkering aan werknemers die in 2004 en 2005 arbeidsongeschikt zijn geworden ook gelopen zouden hebben, als de WIA niet zou zijn ingevoerd en de betreffende werknemers een WAO-uitkering zouden hebben ontvangen. Wellicht wordt de soep dus niet zo heet gegeten als die hierboven wordt opgediend, maar de werkgever/WAO-eigenrisicodrager die niet het risico wil lopen de WGA-uitkering van werk-nemers die in 2004 en 2005 arbeidsongeschikt zijn geworden zelf te moeten betalen, verzekert zich er vóór 29 december 2005 van of zijn verzekeraar in voorkomend geval tot uitkering zal overgaan en meldt zich desnoods vóór 29 december 2005 bij het UWV af voor het WGA-eigenrisicodragen.

Overigens betekent het feit dat sprake is van afzonderlijke risico’s voor het WAO-eigenrisicodragen en het WGA-eigenrisicodragen ook, dat de werkgever die WAO-eigenrisicodrager was en per 29 december 2005 geen WGA-eigenrisicodrager wordt, van zijn verzekeraar teruggave kan verlangen van (tenminste het risicodeel van) de in de jaren 2004 en 2005 betaalde premie die betaald is voor de verzekering ter zake van het WAO-eigenrisicodragen. De verzekeraar heeft achteraf voor deze verzekering immers geen risico gelopen!