Maatregel van WGA-eigenrisicodrager moet worden afgestemd op ernst van gedraging en mate van verwijtbaarheid

Een werkgever die als eigenrisicodrager de WGA-uitkeringen van zijn (ex-) werknemers zelf moest betalen, had aan een werkneemster bij wijze van maatregel wegens het schenden van re-integratieverplichtingen geweigerd de WGA-uitkering te betalen. De werkgever had de hoogte van de maatregel echter moeten afstemmen op de ernst van de gedraging en de mate van verwijtbaarheid.

De werkgever had het UWV opdracht gegeven om de WGA-uitkering van de werkneemster vanaf 24 februari 2012 niet meer te betalen omdat de werkneemster zonder het UWV of de werkgever daarover in te lichten voor een langere en onbekende periode naar het buitenland (Suriname) was vertrokken. Het UWV had de werkneemster daarop bericht dat de uitkering vanaf die datum werd stopgezet. De werkneemster had tegen die beslissing bezwaar gemaakt bij de werkgever. Nadat de werkgever het bezwaar ongegrond had verklaard, stelde de werkneemster beroep in bij de rechtbank maar de rechtbank oordeelde dat het niet melden van het vertrek naar het buitenland en het niet melden van de woon- en/of verblijfplaats een schending van de informatieverplichting van de werkneemster was die het tijdelijk geheel weigeren van de WGA-uitkering rechtvaardigde. De werkneemster stelt vervolgens hoger beroep in bij de Centrale Raad van Beroep, die zich aldus voor het eerst kan uitspreken over de wettelijke bevoegdheid van de eigenrisicodrager om maatregelen ten aanzien van de WGA-uitkering te treffen.
De Centrale Raad van Beroep is allereerst van mening dat de werkneemster haar wettelijke inlichtingenplicht heeft geschonden doordat zij voor langere duur (vanaf december 2011 tot aan de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep niet heeft verbleven op het door haarzelf aan de werkgever opgegeven verblijfadres en ondanks schriftelijke verzoeken niet bereid is geweest haar feitelijke verblijfplaats in Suriname kenbaar te maken. De werkgever was dus bevoegd een maatregel te treffen. Vervolgens stelt de Centrale Raad van Beroep de vraag aan de orde of een tijdelijk gehele weigering van de uitkering gedurende een periode van twee maanden in overeenstemming is met de wet, aangezien de wet eist dat de opgelegde maatregel in overeenstemming is met de ernst van de gedraging en de mate waarin de gedraging aan de werkneemster kan worden verweten. Aangezien een motivering van deze dwingendrechtelijk voorgeschreven afweging ontbreekt, stelt de Centrale Raad van Beroep de werkgever in de gelegenheid om dit gebrek in de beslissing op het bezwaarschrift te herstellen en zo nodig een nieuwe beslissing op het bezwaarschrift te nemen. De Centrale Raad van Beroep neemt de gelegenheid te baat om aan te geven hoe een besluit van een eigenrisicodrager tot het opleggen van een maatregel ten aanzien van de WGA-uitkering dient te worden beoordeeld. Uit de wetsgeschiedenis leidt de Centrale Raad van Beroep af dat het nodig kan zijn om voor de wijze waarop de eigenrisicodrager de maatregelen oplegt, nadere regels te stellen die voorzien in de afweging ten aanzien van de ernst van de gedraging en de mate van verwijtbaarheid dient te maken. Het Maatregelenbesluit sociale zekerheidswetten dat het UWV daartoe hanteert geldt niet voor de eigenrisicodrager. De Centrale Raad van Beroep wijst er daarbij op dat, anders dan voor het UWV, het opleggen van een maatregel voor een eigenrisicodrager een bevoegdheid en geen verplichting is. Het stellen van deze nadere regels is door de wetgever aan de eigenrisicodrager overgelaten. Uit de wetsgeschiedenis blijkt ook dat onwenselijke verschillen tussen het sanctiebeleid van het UWV en het sanctiebeleid van de eigenrisicodragers door de rechter zullen worden weggenomen en dat aldus misbruik van de sanctiebevoegdheid door de eigenrisicodrager wordt tegengegaan. De Centrale Raad van Beroep geeft daarom aan dat eigenrisicodragers bij het motiveren van het besluit tot het opleggen van een maatregel het Maatregelenbesluit van het UWV als handreiking kunnen gebruiken.

Sinds de invoering van de WIA in 2006 kent de wet aan de eigenrisicodrager de mogelijkheid toe om zelf sancties op te leggen aan een werknemer met een WGA-uitkering indien de werknemer als gevolg van het niet nakomen van een wettelijke verplichting de re-integratie belemmert waarvoor de eigenrisicodrager verantwoordelijk is. De werknemer kan dan bij de werkgever bezwaar maken tegen de aldus opgelegde maatregel, waarbij de werkgever te gelden heeft als een zelfstandig bestuursorgaan en als zodanig een beslissing op het bezwaarschrift dient te nemen. Die beslissing dient dan eventueel in beroep en hoger beroep bij de bestuursrechter te worden verdedigd. Dezelfde mogelijkheid van bezwaar bij de werkgever geldt ook als de werknemer zich beklaagt over het plegen van te weinig re-integratie-inspanningen door de eigenrisicodrager. Het opleggen van maatregelen door een eigenrisicodrager kwam in de praktijk tot nu toe weinig voor, mede omdat de verzekeraars die de WGA-uitkering feitelijk betaalden, zich lange tijd hebben beperkt tot het doen van uitkering en zich niet om de re-integratie hebben bekommerd. Daardoor heeft het tien jaar geduurd voordat de Centrale Raad van Beroep zich de eerste keer over de sanctiebevoegdheid van de WGA-eigenrisicodrager heeft uitgesproken. Nu verzekeraars inmiddels wel werk maken van de re-integratie, is te verwachten dat ook vaker maatregelen ten aanzien van de WGA-uitkering zullen worden getroffen en dat dus ook vaker door werknemers bezwaar zal worden gemaakt tegen een aldus getroffen maatregel. WGA-eigenrisicodragers doen er daarom goed aan om zorg te dragen dat is voorzien in vooraf schriftelijk bekend gemaakt beleid, waaruit blijkt welke overtreding aanleiding geeft tot het treffen van welke maatregel. Daarnaast is het verstandig om te zorgen dat ook schriftelijk beleid kenbaar is gemaakt waaruit blijkt hoe de bezwaarprocedure bij de eigenrisicodrager verloopt.